Aylıksız izinde idarenin takdir hakkı var mıdır?
16.10.2023

Devlet memuru olarak çalışıyorum. Memurlara tanına aylıksız izin hakları hangileri hakkında idarenin takdir hakkı bulunmaktadır?

Cevap
Sağlık-Sen     16.11.2023

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 23 üncü maddesinde "Devlet memurları, bu kanunda gösterilen süre ve şartlarla izin hakkına sahiptirler.", hükmü yer almaktadır.

657 sayılı Kanununda aylıksız izin ilişkin maddelere yer verilmiş olup bunları sıralayacak olursak:

-72’nci maddede zorunlu yer değiştirme suretiyle atanmaya tabi memurların memur olan eşlerinin eşini atandıkları yere naklen atanamaması sebebiyle aylıklı veya aylıksız izin verilmesi;

“…Yer değiştirme suretiyle atanmaya tabi memurun atandığı yerde eşinin atanacağı teşkilatın bulunmaması ya da teşkilatı olmakla birlikte niteliğine uygun münhal bir görev bulunmaması ve ilgilinin de talebi halinde, bu personele eşinin görev süresi ile sınırlı olmak üzere aşağıdaki şartlarda izin verilebilir.” hükmü uyarınca aylıksız izin verilmesi takdire dayalıdır.

-77’nci maddede uluslararası kuruluşta veya yabancı bir memleket resmi kurumlarında çalışmaları için memurlara aylıksız izin verilmesi;

“Yabancı memleketlerin resmî kurumları veya uluslararası kuruluşlarda kurumlarının muvafakati ile görev alacak memurlara, ilgili Bakanın onayı ile (her üç yılda bir Bakan onayı yenilenmek kaydıyla) memuriyeti süresince yabancı memleketlerin resmî kurumlarında on yıla, uluslararası kuruluşlarda yirmibir yıla kadar aylıksız izin verilebilir.” hükmü uyarınca aylıksız izin verilmesi takdire dayalıdır.

-79’uncu maddede şahsen özel burs sağlayan ve bu burstan istifade etmesi için kurumlarınca kendilerine maaşsız izin verilmesi;

“Bunlardan kurumlarınca kendilerine maaşsız izin verilmesi uygun görülenlerin bu süreleri keseneklerinin ve karşılıklarının kendileri tarafından her ay T.C. Emekli Sandığına gönderilmesini kabul etmeleri şartıyla emeklilik yönünden eski derecelerinde değerlendirilir.” hükmü uyarınca aylıksız izin verilmesi takdire dayalıdır.

-108’inci maddede aylıksız izin;

* Refakat sebebiyle aylıksız izin            --- 18 ay

“Memura, 105 inci maddenin son fıkrası uyarınca verilen iznin bitiminden itibaren, sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, istekleri üzerine onsekiz aya kadar aylıksız izin verilebilir.” hükmü uyarınca aylıksız izin verilmesi takdire dayalıdır.

* Doğum yapan memura aylıksız izin    --- 24 ay

“Doğum yapan memura, 104 üncü madde uyarınca verilen doğum sonrası analık izni süresinin veya aynı maddenin (F) fıkrası uyarınca verilen izin süresinin bitiminden; eşi doğum yapan memura ise, doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmidört aya kadar aylıksız izin verilir.” hükmü uyarınca aylıksız izin verilmesi takdire dayalı değildir.

* Eşi doğum yapan memura aylıksız izin ---24 ay

“Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi hâlinde memur olan eşlerine, 104 üncü maddenin (A) fıkrası uyarınca verilen sekiz haftalık iznin veya aynı maddenin (F) fıkrası uyarınca izin kullanılması hâlinde bu iznin bitiminden itibaren, istekleri üzerine yirmi dört aya kadar aylıksız izin verilir…” hükmü uyarınca aylıksız izin verilmesi takdire dayalı değildir.

            * Evlat edinme sebebiyle aylıksız izin    --- 24 ay

            “…Evlat edinen her iki eşin memur olması durumunda bu süre, eşlerin talebi üzerine yirmidört aylık süreyi geçmeyecek şekilde, birbirini izleyen iki bölüm hâlinde eşlere kullandırılabilir.” hükmü uyarınca aylıksız izin verilmesi takdire dayalı değildir.

            * Yurtdışında görevlendirilen memurların eşlerine aylıksız izin --- Görev veya öğrenim süresince

 “Özel burs sağlayan ve bu burstan istifade etmesi için kendilerine aylıksız izin verilenler de dâhil olmak üzere burslu olarak ya da bütçe imkânlarıyla yetiştirilmek üzere yurtdışına gönderilen veya sürekli görevle yurtiçine ya da yurtdışına atanan veya en az altı ay süreyle yurtdışında geçici olarak görevlendirilen memurlar veya diğer personel kanunlarına tâbi olanlar ile yurtdışına kamu kurumlarınca gönderilmiş olan öğrencilerin memur olan eşleri ile 77 nci maddeye göre izin verilenlerin memur olan eşlerine görev veya öğrenim süresi içinde aylıksız izin verilebilir.” hükmü uyarınca aylıksız izin verilmesi takdire dayalıdır.

            *yurt dışına eğitime giden memurların eşlerine Aylıksız izin dahil  ---eğitim süresince

“Özel burs sağlayan ve bu burstan istifade etmesi için kendilerine aylıksız izin verilenler de dâhil olmak üzere burslu olarak ya da bütçe imkânlarıyla yetiştirilmek üzere yurtdışına gönderilen veya sürekli görevle yurtiçine ya da yurtdışına atanan veya en az altı ay süreyle yurtdışında geçici olarak görevlendirilen memurlar veya diğer personel kanunlarına tâbi olanlar ile yurtdışına kamu kurumlarınca gönderilmiş olan öğrencilerin memur olan eşleri ile 77 nci maddeye göre izin verilenlerin memur olan eşlerine görev veya öğrenim süresi içinde aylıksız izin verilebilir.” hükmü uyarınca aylıksız izin verilmesi takdire dayalıdır.

            * Sebebe dayanmaksızın verilen aylıksız izin  ---1 yıl

            “Memura, yıllık izinde esas alınan süreler itibarıyla beş hizmet yılını tamamlamış olması ve isteği hâlinde memuriyeti boyunca ve en fazla iki defada kullanılmak üzere, toplam bir yıla kadar aylıksız izin verilebilir.” hükmü uyarınca aylıksız izin verilmesi takdire dayalıdır.

            * Askerlik sebebiyle aylıksız izin        --- Askerlik süresince

            “Muvazzaf askerliğe ayrılan memurlar askerlik süresince görev yeri saklı kalarak aylıksız izinli sayılır. hükmü uyarınca aylıksız izin verilmesi takdire dayalı değildir.

- 657 sayılı Kanun dışında da bazı Kanun veya Kanun Hükmünde Kararnamelerde yer alan düzenlemeler ile memurlara aylıksız izin hakları getirilebilmektedir.

Örneğin;

11/10/2011 tarihli 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 32 maddesi uyarınca hastane birliklerinde devlet memurlarının kurumlarından aylıksız izinli olarak sözleşmeli olarak çalıştırılması öngörülmüştür.

“(6) Kamu kurum ve kuruluşlarında memur olarak istihdam edilenlerden uygun niteliklere sahip olanlar, kendilerinin isteği ve kurumlarının muvafakati ile ekli (II) sayılı cetvelde belirtilen pozisyonlarda sözleşmeli statüde istihdam edilebilir. Bu şekilde istihdam edilenler kurumlarından aylıksız izinli sayılır. Söz konusu personel aylıksız izinli sayıldıkları kadro unvanları dikkate alınmak suretiyle 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olmaya devam ederler. Bu görevlerde geçen hizmetleri kazanılmış hak aylık ve derecelerinde değerlendirilir. Yükseköğretim kurumlarının öğretim üyesi kadrosunda bulunanlardan sözleşmeli statüde istihdam edilenlerin sözleşmeli olarak çalıştıkları süreler, akademik unvanların kazanılması, yükseköğretim kurumları dışında kullanılması ve diğer özlük işlemlerinde değerlendirilmesi bakımından yükseköğretim kurumlarında geçmiş sayılır. Sözleşmeleri herhangi bir surette sona eren personel, bir ay içinde kurumuna müracaatı halinde, kurumunca bir ay içinde kadrosuna atanır.”

            Kurumlarının muvafakatine bırakılması sebebiyle idarenin takdir hakkı bulunmaktadır.

- 3056 sayılı Başbakanlık Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun 36’ncı maddesi uyarınca Başbakanlıkta çalışmaları için maaşsız izin verilmesi;

Genel ve katma bütçeli dairelerle döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan fonlarda, belediyeler ve özel idareler, sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait kuruluşlarda, iktisadi Devlet teşekkülleri ve kamu iktisadi kuruluşlarında ve bunlara bağlı ortaklıklar ve müesseselerde çalışanlar kurumlarının, yüksek yargı organı mensupları, hakim ve savcılar için kendilerinin muvafakatı ile Başbakanlıkta Daire Başkanı ve daha üst ünvanlı kadrolarda istihdam edilebilirler. Başbakanlığın bu konudaki talepleri, ilgili kurum ve kuruluşlarca öncelikle sonuçlandırılır. Yüksek yargı organları mensupları hakkında görevlendirme talebi ilgili yüksek mahkemelerin başkanlarınca yerine getirilir. Bu personel ilgili kurumundan maaşsız izinli sayılır. İzinli oldukları sürece memuriyetleri ile ilgili özlük hakları devam ettiği gibi, bu süreler terfi ve emekliliklerinde hesaba katılır. Bu fıkra kapsamında istihdam edilen personel istihdam edildikleri kadro için ilgili mevzuatta öngörülen her türlü mali ve sosyal haklardan aynen yararlanır. Terfileri başkaca bir işleme gerek duyulmadan süresinde yapılır.”maaşsız izinde  idareye takdir hakkı tanınmamıştır.

-4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu 18, 19 ve 23’ücü maddeleri uyarınca memurlara tanınan aylıklı ve aylıksız sendikal izin verilmesi;

Kanunda izinler hakkında sayılır ifadesi geçmesi sebebiyle idarenin takdir hakkı bulunmamaktadır.

-6253 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı İdari Teşkilatı Kanununun 30 uncu maddesi ile kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan memurlar aylıksız izinli olmak suretiyle TBMM görevlendirilebilmektedir.

“(5) Kamu kurum ve kuruluşları ile kamu tüzel kişiliğini haiz kurumlarda çalışanlar aylık, ödenek, her türlü zam ve tazminatlar ile diğer mali ve sosyal hak ve yardımları kurumlarınca ödenmek kaydıyla kurumlarının ve kendilerinin muvafakati ile bu maddenin bir ila üçüncü fıkraları kapsamında TBMM’de görevlendirilebilirler….”

kurumlarının muvafakati aranması sebebiyle idarenin takdirine bırakılmıştır.

Bu çerçevede; aylıksız izinlerde takdir hakkının bulunup bulunmamasını izin hakkını düzenleyen hükümlere dayalı olarak belirlenmektedir.

Sorular Anasayfasına Dön